گندم یکی از قدیمی ترین و پر ارزش ترین گیاهان روی زمین است که بیش از هر محصول دیگری در دنیا کشت می شود، تأمین کالری می کند و بیشترین پروتئین را در جیره غذایی انسان عرضه می کند. گندم به خاطر نقش مهمی که در عرصه سیاسی و اقتصادی کشورها به خصوص کشورهای در حال توسعه ایفا می کند، یک محصول استراتژیک در تمام دنیا به حساب می آید.
اهمیت اقتصادی گندم چه از نظر تولید و چه از نظر تغذیه در دنیا بیش از سایر محصولات کشاورزی می باشد، حتی در مناطقی که به علت متغیر بودن شرایط اقلیمی و یا خشکی محیط، امکان تولید نباتی نباشد، می توان گندم را کشت کرد.
گسترش تنوع ژنتیکی ارقام مورد کاشت گندم در شرایط دیم مناطق سرد و معتدل برای افزایش تولید و پایداری آن با توجه به گستردگی سطح زیر کشت بسیار مهم و از ضروریات اساسی اصلاح گندم دیم در این مناطق است.
در این راستا رقم جدید باران در سال زراعی 79-1378 در قالب خزانه های بین المللی گندم های زمستانه و بینابین در نسل F3 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه مورد مطالعه و انتخاب قرار گرفت و به دلیل دارا بودن ویژگی های مناسب، در طی سال های 81-1379 مراحل انتخاب و گزینش آن تکمیل شد.
رقم جدید در طی سال های ۸۵-۱۳۸۳ در آزمایش های مقدماتی و مقایسه عملکرد ایستگاه مراغه بررسی و به دلیل دارا بودن ویژه گی های مناسب زراعی انتخاب و به همراه ۲۲ لاین و رقم دیگر به مدت سه سال زراعی مورد مطالعه قرار گرفت. میانگین عملکرد دانه رقم باران ۲۳۸۳ کیلوگرم در هکتار بود. در سال زراعی ۹۲-۱۳۹۱ رقم باران در استان آذربایجان شرقی و در مزارع کشاورزان شهرستان های هشترود و اهر دارای میانگین عملکرد دانه ۱۷۲۷ کیلوگرم در هکتار بود.
همچنین رقم جدید در شهرستان مراغه در سطح ۲ هکتار دارای میانگین عملکرد دانه ۲۶۵۲ کیلوگرم در هکتار بود و برتری معنی داری به رقم متداول در منطقه داشت. رقم باران، در شرایط تلقیح مصنوعی، نسبت به بیماری زنگ زرد و قهوه ای عکس العمل نیمه حساس الى نیمه مقاوم دارد.
رقم جدید دارای تیپ رشد زمستانه، دانه سفید، مقاوم به سرما، مقاوم به ورس و مقاوم به ریزش دانه، با میانگین ارتفاع بوته ۸۳ سانتیمتر، میانگین وزن هزار دانه ۳۷ گرم، متحمل به تنش خشکی و از کیفیت نانوایی خوبی برخوردار است. در مجموع به دلیل دارا بودن پتانسیل عملکرد بالا، کیفیت خوب، تحمل به تنش های خشکی، سرما، نیمه مقاوم به زنگ زرد و سایر ویژگی های مناسب زراعی، این رقم برای کاشت تحت شرایط دیم مناطق سرد و معتدل کشور انتخاب و معرفی شد.
بذر رقم باران در ایستگاه های سردسیر و معتدل سرد کشور از جمله ایستگاه دیم مراغه و زنجان در دسترس است.
ویژگی های بسیار مهم گندم باران :
- زودرسی
- عملکرد بیشتر تحت شرایط تنش خشکی
- دارا بودن وزن هزار دانه
- متحمل نسبت به بیماری زنگ زرد
- پایداری تولید در شرایط تنش
دستورالعمل کاشت، داشت و برداشت گندم رقم باران
- تاریخ کاشت در مناطق سرد : نیمه اول مهر و قبل از بارندگی موثر
- تاریخ کاشت در مناطق معتدل : ۱۵ مهر الى ۱۵ آبان و قبل از بارندگی موثر
- تراکم کاشت : در مناطق سرد بر اساس ۳۸۰-۳۵۰ بذر در مترمربع (۱۴۵-۱۸۵ کیلوگرم در هکتار با توجه به وزن هزار دانه) و در مناطق معتدل براساس ۳۵۰ دانه در مترمربع و وزن هزار دانه (۱۶۵-۱۳۰ کیلوگرم در هکتار)
- فاصله خطوط کشت: ۱۷ الی ۲۰ سانتی متر
- فرمول کودی : N60P25 استفاده شده است
- کودهای ازته (N40) و فسفاته (P25) در پاییز موقع کشت باید به صورت جایگذاری در زیر بذر مصرف شوند.
- در استان ها برای برآورد دقیق نیاز غذایی لازم است قبل از کاشت، آزمون خاک انجام گرفته و بر اساس میزان عناصر غذایی موجود در خاک فرمول کودی توصیه شود.
- عمق کاشت : ۶-۴ سانتی متر
- مبارزه با علف های هرز در مرحله انتهای پنجه زنی و ابتدای ساقه دهی انجام شود.
میانگین خصوصیات زراعی رقم جدید باران در ایستگاه های تحقیقاتی مناطق سرد و معتدل دیم (۱۳۸۳-۹۲)