مزرعه نو | مرجع آموزشی کشاورزی ، دام و طیور ، آبزی پروری و منابع طبیعی و…
بیش از ۸۰٪ مساحت کشور را عرصه های منابع طبیعی از قبیل جنگل، مرتع و بیابان تشکیل می دهد و بیش از یک میلیون خانوار به طور مستقیم بهره برداران این منابع خدادادی هستند که سالیان دراز ضمن استفاده اقتصادی، خصوصا در تعلیف دام، نسبت به حفظ و احیاء مراتع با دانش بومی اقدام می نمایند. افزایش جمعیت و به تبع آن نیاز روز افزون به فرآورده های دامی و باعث افزایش بهره برداری از مراتع شده که این امر روند تخریب مراتع و منابع طبیعی را سرعت می بخشد.
بر این اساس سیاست اعمال مدیریت توسعه پایدار با تکیه بر افراد ساکن در عرصه ها و افزایش دانش و آگاهی آنان بر مدیریت اجتماعی و محلی در دستور کار سازمان ها و جوامع بین المللی قرار گرفته است و در این راستا قوانین و مقررات مصوب مجلس شورای اسلامی، در خصوص حفاظت از منابع طبیعی و ایجاد فرهنگ منابع طبیعی در بین مردم موید حساسیت این امر می باشد.
یکی از عوامل مهم در جهت رسیدن به بهترین هدف سازمان جنگلها، مرتع و آبخیزداری کشور در زمینه حفاظت از منابع طبیعی استفاده از نیروهای بومی هر منطقه می باشد که دهیاران می توانند نقش مهم و بسزایی را ایفا نمایند.
اهمیت منابع طبیعی و لزوم حفاظت از آن
همانگونه که می دانیم منابع طبیعی به دو دسته منابع طبیعی تجدید شونده و تجدید ناپذیر تقسیم می شوند. منابع طبیعی تجدید پذیر شامل جنگلها، مراتع، خاک و آب و منابع طبیعی تجدید ناپذیر نیز شامل : معادن، کوه ها و غارها می باشد. در این میان منابع طبیعی تجدید شونده برای حیات انسانها مهم بوده و هدف اصلی سازمان جنگلها و مراتع و آبخیزداری کشور نیز حفظ، احیاء، توسعه و بهره برداری اصولی از منابع طبیعی می باشد.
اهمیت جنگلها و مراتع
- منبع مهم تامین علوفه مورد نیاز دام
- کنترل آب های سطحی و تغذیه آبهای زیر زمینی
- مهمترین عامل جلوگیری از فرسایش خاک
- کاهش دهنده آلودگی هوا و محیط زیست
- جلوگیری از سر و صدای محیط و عامل تلطیف هوا
- مهمترین مکان به عنوان تفرجگاه انسان
- جلوگیری از وقوع سیل، بهمن و رانش زمین
- منبع مهمی جهت تولید مواد دارویی و صنعتی
منابع طبیعی در قانون اساسی جمهوری اسلامی
بر اساس اصل ۴۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی، انفال که شامل زمین های موات یا رها شده، معادن، دریاها، رودخانه ها، کوه ها، دره ها، جنگلها، بیشه زارهای طبیعی، مراتعی که حریم نیست در اختیار حکومت اسلامی می باشند تا بر طبق مصالح عامه نسبت به آنها عمل شود.
همچنین بر اساس اصل ۴۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی در بهره برداری از منابع طبیعی و استفاده از درآمدهای ملی در سطح استانها و توزیع فعالیت های اقتصادی میان استانها و مناطق مختلف کشور، باید تبعیض در کار نباشد بطوریکه هر منطقه فراخور نیازها و استعداد رشد خود سرمایه و امکانات لازم در دسترس داشته باشد.
بر اساس اصل ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل های بعدی باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند وظیفه عمومی تلقی می شود از این رو فعالیت های اقتصادی و غیره که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران همراه باشند، ممنوع است.
بر اساس اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی شوراهای اسلامی و دهیاری ها می توانند در زمینه حفاظت از منابع طبیعی مشارکت داشته باشند.
وظایف شورای اسلامی در زمینه منابع طبیعی
شوراهای اسلامی طبق بندهای (واو) و (ی) ماده ۶۸ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور مصوب 1375/3/1 مجلس شورای اسلامی مسئولیت های زیر را در این زمینه دارند :
بند (و) : همکاری با مسئولان ذیربط برای اجرای طرح های مورد نیاز روستا در حدود امکانات
بند (ی) : همکاری با نیروی انتظامی جهت برقراری امنیت و نظم عمومی کارگاه آموزشی حفاظت از منابع طبیعی برای دهیاران
وظایف دهیار در زمینه حفاظت از منابع طبیعی: در بندهای ۲ و ۸ ماده ۶۹، همین قانون، وظیفه دهیار به شرح زیر می باشد :
بند (۲) : همکاری با نیروی انتظامی و ارسال گزارش پیرامون وقوع جرائم و حفظ نظم عمومی و سعی در حل اختلاف محلی.
بند (۸) : همکاری موثر با مسئولین ذیربط در جهت حفظ و نگهداری منابع طبیعی واقع در محدوده و حریم روستا. همچنین شوراهای اسلامی و دهیاران بر اساس ماده ۷۰ بندهای ب، طا، واو، میم می توانند در زمینه های زیر نیز همکاری داشته باشند.
بند (ب): همکاری با مسئولین اجرایی به منظور پیشبرد کارها و برنامه های عمرانی منطقه از قبیل حفظ مراتع و جنگلها.
بند (و) : نظارت بر طرح های عمرانی منطقه و حفظ و نگهداری و بهره برداری از مراتع و جنگلهای خارج از حیطه روستاهای موجود در بخش
بند (ط) : پیگیری موارد تجاوز به عرصه های عمومی (حقوق عمومی) در مواردی که شاکی ندارد از طریق مراجع ذیصلاح
بند (م): همکاری با نیروی انتظامی جهت برقراری امنیت و نظم عمومی همچنین دهیاران می توانند در زمینه های زیر نیز با ادارات منابع طبیعی شهرستان محل زندگی فرد همکاری نماید.
1- اعلام آتش سوزی در سطح مراتع و جنگلها از طریق تلفن های مراکز امداد جنگل و مرتع به شماره های ۱۲۰ و 09696
٢- جلب مشارکت اهالی روستا در امر حفاظت و احیاء منابع طبیعی
۳- شرکت در کلاسهای آموزشی_ترویجی جهت ارتقا دانش در زمینه منابع طبیعی
۴- عضویت در طرح همیار طبیعت از طریق ثبت نام در ادارات منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستانها
منبع: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان
