مزرعه نو | مرجع آموزشی کشاورزی ، دام و طیور ، آبزی پروری و منابع طبیعی و…
بلدرچین یکی از کوچکترین پرنده های حلال گوشت است که بعنوان یک پرنده تخمگذار و تولید کننده گوشت در کنار طیور اقتصادی قرار گرفته است. بلدرچین در طبیعت بیشتر در کشتزارهای غلات و زمینهای ناهموار و میان علفزار زندگی می کند در فصل تولید مثل ( بهار ) بلدرچین ها به صورت جفت زندگی می کنند. اندازه کوچک پرنده و خصوصیات منحصر به فرد آن از جمله سرعت رشد بالا، بلوغ جنسی سریع، راندمان بالای تولید تخم، کوتاه بودن فاصله بین دو نسل و کوتاه بودن طول دوره جوجه کشی این پرنده را بعنوان جانشین بسیار مناسب حیوانات مزرعه، مطرح کرده است. بلدرچین نر که با لکه قهوه ای رنگ جلوی سینه از بلدرچین ماده که دارای لکه خاکستری مایل به سیاه می باشد قابل تشخیص می باشد.
جوجه کشی
در پرورش بلدرچین از دو نوع جوجه کشی استفاده می شود:
- طبیعی
- مصنوعی
در شرایط اقتصادی جوجه کشی بلدرچین بصورت مصنوعی صورت می گیرد و باید دو بار در روز و در روزهای گرم، با دفعات بیشتر نسبت به جمع آوری تخم اقدام نمود. تخم بلدرچین پس از جمع آوری در اتاق خنک و خشک و بدون گرد و غبار در درجه حراارت ۱۵-۱۲ درجه سانتیگراد و رطوبت ۷۰ درصد به صورتی که انتهای پهن تخم بطرف بالا باشد در مدت حداکثر ۷ روز نگهداری می نمایند. تخم های قابل جوجه کشی وزنی حدود ۱۲ گرم دارند. طول دوره جوجه کشی ۱۶ الی ۱۷ روز است که به مدت ۱۴ روز تخم ها در دستگاه ستر با دمای ۸/۳۷ – ۵/۳۷ و رطوبت ۶۵ درصد نگهداری و شبانه روز حداقل ۶-۴ بار در یک زاویه ۹۰ درجه چرخانده شود پس از طی این مدت، تخم ها به دستگاه هچر در دمای ۳۷ درجه و رطوبت ۷۵ درصد ثابت نگه داشته شده تا بلدرچین ها با وزن حدود ۸-۷ گرم متولد شوند.
بلدرچین تخم گذار
بطور متوسط پس از گذشت ۴۵ روز از تولد، بلدرچین شروع به تخمگذاری میکند و طول دوره اقتصادی بلدرچین ها ۲۰۰-۱۸۰ روز است که بازده تخم گذاری ۷۵-۷۰ درصد است و در این مدت تولید ۱۸۰-۱۵۰ تخم بلدرچین به ازای هر بلدرچین متفاوت است که وابسته به خصوصیات نژادی، انتخاب گله مادر و برنامه مدیریتی ( نور، تغذیه ) دارد. بالا ترین راندکان مربوط به نطفه دار بودن تخم های بلدرچین یک گله از سن ۳ تا ۵ ماهگی می باشد و بلدرچین های گله مادر حداکثر در سن شش ماهگی می بایست حذف گردند و بهترین نسبت نر به ماده در بلدرچین های مولد ۱ به ۳ می باشد.
پرورش بلدرچین و تغذیه
پرورش بلدرچین در لانه هایی با کف بستر و یا قفس انجام می شود ولیکن به دلیل کوچک بودن اندازه بدن پرنده، سیستم قفس بهتر است.
از بهترین مزایای پرورش در سیستم قفس استفاده مطبوع از فضا می باشد.
چهار فاکتور محیطی مهم در پرورش بلدرچین ها شامل درجه حرارت، تهویه، نور و تغذیه است. به لحاظ شرایط اقلیمی و کنترل عوامل محیطی به صورت مصنوعی و مسائل فنی و بهداشتی و توجیه اقتصادی فعالیت در سالنهای پرورش به صورت بسته، قفس های مخصوص پرورش بلدرچین طراحی می گردد. معمولاً این قفسها ۴ طبقه و آبخوری و دانخوری در طرفین این قفسها تعبیه می گردد. فضای مورد نیاز پرورش و آبخوری، دانخوری مورد نیاز بر حسب سن بلدرچین در نظر گرفته می شود و پرورش به منظور تولید گوشت معمولا در سه سن ۱۴-۱ روزگی ( ۲۰۰ قطعه در هر متر مربع قفس )، ۲۸-۱۴ روزگی ( ۱۵۰ قطعه ) و ۲۸ روزگی تا کشتار ( ۱۰۰ قطعه ) در سالنهای مجزا و فضاهای پیش بینی شده انجام میگیرد.
بلدرچین یک پرنده ای بسیار پر جنب و جوش است، بنابراین، نیاز مبرم به هوای پاکیزه و پر اکسیژن دارد به همین جهت سالنهای پرورش باید دارای یک تهویه خوب ( هوایی که از نظر ظرفیت، دما و میزان گازهای موجود و آمونیاک و اکسیژن در سطح مطلوب و استاندارد باشد )، کارآمد و متناسب با شرایط پرورش اعم از حداکثر وزن پرنده، حداکثر دما و اکسیژن لازم برای بلدرچین در هر سالن و بسته به سن پرورش باشد زیرا رعایت این نکات، کاهش تلفات و عملکرد مطلوب گله را باعث می شود و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است و برای تمام گله ها مهم محسوب می شود و می توان آنرا برای جوجه ها و گله های مادری قدری مهم تر تلقی کرد.
تغذیه
اقلام خوراکی مورد استفاده در تغذیه بلدرچین شامل ذرت، سویا، گندم، سبوس گندم، پودر ماهی، مکملهای معدنی و ویتامینی و افزودنیهای مجاز خوراکی طیور می باشد برای تهیه جیره غذایی ضمن توجه به قیمت اقلام خوراکی، کیفیت و چگونگی تهیه جیره متناسب با سن بلدرچین ها و نوع پرورش ( تخمگذار، گوشتی، مولد ) نسبت به تنظیم و ساخت علمی جیره غذایی اقدام نموده. تغذیه علمی و صحیح مهمترین بخش در پرورش بلدرچین است زیرا کاهش یا افزایش محصولات بلدرچین از لحاظ کمی و کیفی ارتباط بسیار زیادی با میزان و نوع تغذیه دارد همچنین کنترل و پیشگیری از بیماری را تا حد بسیار زیادی می توان با تغذیه مناسب مرتبط دانست.
بهداشت و بیماری ها
بلدرچین در مقابل بیماری های طیور نسبت به مرغ مقاومتر است ولیکن رعایت اصول بهداشت و پیشگیری از بیماریها یک اصل مهم است. بلدرچین ها نسبت به بیماری های ویروسی حساس تر هستند و واکسیناسیون به موقع و در سن معین و صحیح به خصوص جهت جلوگیری از بیماری تنفسی و گوارشی لازم است. روشهای نادرست مدیریتی و تغذیه ای می تواند سهم بسیار بزرگی در ایجاد و شیوع بیماری در بلدرچین داشته باشد عواملی چون کافی نبودن تعداد و کیفیت آبخوری و دانخوری، آب و دان ناکافی و نامطلوب، تهویه و برنامه نوری نادرست و شدید، گرما زدگی، ورود برخی انگلها به گله بلدرچین، تراکم بالا و از همه مهمتر بی ارزش یا کم ارزش بودن غذای در دسترس بلدرچین ها در ایجاد بیماری موثر است و با توجه به سیستم پرورش بلدرچین که بصورت مجتمع ( جوجه کشی، پرورش بلدرچین مادر و گوشتی، کشتار و بسته بندی ) است. ورود بیماری به واحد می تواند بسیار خطرناک بوده و باعث حذف گله و توقف تولید گردد لذا بهترین راه درمان همان پیشگیری و رعایت نکات بهداشتی و مدیریت صحیح است و با برطرف کردن کلیه عوامل بیماری زا که در بالا گفته شد می توان گله ای سالم و تولیدی مطلوب داشت.
محصولات
محصولات تولیدی بلدرچین شامل گوشت و تخم بلدرچین است. بلدرچین در سن ۴۲-۳۸ روزگی کشتار می گردد. در کشتار بلدرچین همانند سایر طیور باید از عوامل تنش زا ( استرس سرمایی و گرمایی، بارگیری، حمل و نقل، کمبود اکسیژن ) که بر کیفیت لاشه بلدرچین تأثیر گذار است، اجتناب نمود و کشتار باید به صورت صنعتی و در محیط کاملا بهداشتی صورت گرفته و سپس بسته بندی، منجمد و روانه سردخانه گردد. گوشت بلدرچین به علت پروتئین بالا و درصد چربی پایین و ذخیره گلیکوژن در ماهیچه ها خوش طعم و لذیذ و مقوی بوده و مصارف فراوانی دارد ۷۲ درصد وزن بلدرچین قابل استفاده است. میزان پروتئین گوشت بلدرچین ۵ تا ۱۰ درصد بیشتر از مرغ بوده و اسیدهای آمینه و عناصر معدنی کمیاب و ویتامین های عدیده ای در گوشت این پرنده آن را به داروئی برای درمان بعضی از بیماری ها و رشد کودکان و تجدید قوا برای سالخوردگان می باشد.
تخم بلدرچین بیشتر قهوه ای با لکه های قهوه ای ریز است. متوسط وزن تخم بلدرچین بالغ ۱۰ گرم است و دارای ۱/۱۳ درصد پروتئین، ۲/۱۱ درصد چربی است. تخم بلدرچین غنی از مواد معدنی ca و p و ویتامین های گروه B می باشد. پروتئین تخم بلدرچین از تخم مرغ بالاتر و کلسترول آن کمتر است.
