مزرعه نو | مرجع آموزشی کشاورزی ، دام و طیور ، آبزی پروری و منابع طبیعی و…
گندم دوروم ساجی مناسب برای شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در مناطق معتدل
گندم دوروم بخش کوچکی از سطح زیر کشت گندم در دنیا یعنی حدود پنج درصد و نیز ۱۰ درصد از کل تولید گندم را شامل می شود. در سالهای اخیر، میزان تولید گندم دوروم افزایش یافته و به حدود بیش از ۳۰ میلیون تن رسیده است که اتحادیه اروپا، کانادا و ایالات متحده، ۶۰ درصد این میزان را تولید می کنند.
در سالهای اخیر، اتحادیه اروپا با میانگین حدود ۸ میلیون تن، بیشترین میزان تولید گندم دوروم را به خود اختصاص داده و بعد از آن آسیا (ترکیه و سوریه)، شمال آفریقا، کانادا، آمریکا، مکزیک و استرالیا قرار دارند.
گندم دوروم یکی از مهم ترین گیاهان زراعی در منطقه سیوانای آفریقا است. منطقه سیوانا سالانه حدود ۱۳ میلیون تن گندم دوروم تولید می کند که ۸۴ درصد آن مربوط به کشورهای ترکیه، سوریه، مراکش، تونس، الجزایر و ایران است.
واکنش گندم ساجی در مقابل بیماری ها و آفات
نتایج تحقیقات نشان داد، رقم گندم ذوروم ساجی نسبت به بیماری ها مقاوم ولی رقم سرداری حساس است و در شرایط تلقیح مصنوعی، حداکثر حساسیت رقم ساجی نسبت به بیماری زنگ زرد (در این مورد بیشتر بخوانید)، ۵ بوده در صورتی که حساسیت رقم سرداری ۱۰۰ است.
واکنش گندم ساجی به شرایط زارعان
در جدول شماره ۱، نتایج بررسی های انجام شده بر روی عملکرد رقم ساجی در شرایط زارعان، نسبت به دو رقم زرردک و سرداری نشان داده شده است. با توجه به این جدول، افزایش عملکرد ساجی نسبت به زردک ۵۱ درصد و نسبت به سرداری ۴۱ درصد است. و با توجه به جدول، رقم ساجی در سالهای ۸۳-۱۳۸۲ نسبت به رقم زردک و سرداری بیشترین عملکرد را داشته و کمترین عملکرد مربوط به سال ۸۶-۱۳۸۵ است.
جدول مقایسه میانگین عملکرد رقم جدید ساجی با زردک و سرداری برحسب کیلوگرم در هکتار در مزارع زارعان در استان کرمانشاه
خصوصیات گندم دوروم ساجی
- زودرس بودن
- افزایش عملکرد دانه تحت شرایط تنش خشکی
- واکنش خوب به آبیاری تکمیلی
- مقاوم به ورس (در این مورد بیشتر بخوانید)
- مقاوم نسبت به بیماری های زنگ زرد و سیاهک
- پایداری تولید در شرایط تنش
- مقاوم به ریزش دانه
- وزن بالای هزار دانه
- کیفیت خوب سمولینا
- گلوتن سنگین، خمیر غیر چسبنده و سنگین
مزیت اقتصادی
با توجه به تحقیقات انجام شده، رقم گندم دوروم ساجی نسبت به رقم سرداری و زردک، تا ۱۱ درصد در هکتار افزایش عملکرد دارد که با این رقم و با توجه به شرایط یکسان هزینه های کاشت، درآمد خالص با کشت رقم ساجی، بیشتر از دو رقم دیگر است. همچنین با توجه به کیفیت رقم ساجی که مورد توجه صنعت ماکارونی سازی است، قیمت واحد این رقم، تا ۲ درصد نسبت به ارقام گفته شده، بالاتر است.
دستورالعمل کاشت، داشت و برداشت گندم رقم دوروم ساجی
تاریخ کاشت در مناطق معتدل : ۱۵ مهر الی ۱۵ آبان، قبل از بارندگی مؤثر
تراکم کاشت : در مناطق معتدل سرد، در هر مترمربع ۴۰۰ دانه با وزن هزار دانه ۱۲۰-۱۵۰ کیلوگرم در هکتار و در مناطق معتدل گرم، در هر مترمربع ۳۵۰ دانه با وزن هزار دانه ۱۴۰-۱۱۰ کیلوگرم در هکتار
فاصله خطوط کشت : ۱۷ الی ۲۰ سانتی متر
عمق کاشت : ۳ الی ۵ سانتی متر ۵
برای برآورد دقیق نیاز غذایی، لازم است قبل از کاشت، آزمون خاک انجام شود و براساس میزان عناصر غذایی موجود در خاک، فرمول کودی توصیه شود. در غیر این صورت، مقدار ۴۰ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار، از منبع اوره در پاییز، همزمان با کاشت و به صورت جایگذاری کود حدود ۶ سانتی متر زیر بذر، توصیه می شود.
تذکر: مصرف کود سرک در این منطقه توصیه نمی شود و کشاورزانی که در موقع کاشت نتوانستند از کود ازته مصرف کنند، در بهار و در اوایل ساقه دهی گندم، از محلول پاشی ازت، به مقدار ۲/۵ الی ۴/۵ درصد اوره، همزمان با علف کش های نیتروژن مورد نظر را در ۴۰۰ الی ۶۰۰ لیتر آب حل کرده و استفاده کنند.
فسفر: برای رفع کمبود بحرانی فسفر که آستانه آن ۱۰ میلی گرم در کیلوگرم است، از کود سوپرفسفات تریپل به میزان ۱۵-۱۲ کیلوگرم در هکتار و همزمان با کشت در فصل پاییز، استفاده می شود.
کودهای ازته و فسفاته، در پاییز و موقع کشت باید به صورت جای گذاری در زیر بذر مصرف شوند.
برای مبارزه با علف های هرز، از علف کش مناسب، در مرحله انتهای پنجه زنی و ابتدای ساقه دهی استفاده شود.
دستورالعمل عملیات تهیه بستر بذر، تناوب ها، مبارزه با علفهای هرز و رعایت اصول کاشت، داشت و برداشت، در دستورالعمل فنی گندم و جو (در این مورد بیشتر بخوانید)، مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور درج شده است. در صورت لزوم به آن مؤسسه مراجعه شود.
آبیاری تکمیلی، در سال های زراعی با بارندگی کم توصیه می شود. بر اساس نتایج حاصل از آبیاری تکمیلی، مصرف ۸۰-۶۰ میلیمتر آب در دو مرحله (زمان گلدهی تا رسیدن دانه) عملکرد رقم ساجی را تا ۵۰ درصد افزایش می دهد.
مناطق معتدل سرد و معتدل گرم کشور، برای کشت این رقم مناسب اند.
نویسنده: رضا محمدی
