مزرعه نو | مرجع آموزشی کشاورزی ، دام و طیور ، آبزی پروری و منابع طبیعی و…
گونه ای از بیماری نماتد مرکبات ، ریشه مرکبات را مورد حمله قرار می دهند و باعث کاهش محصول و زوال تدریجی آنها می گردند.
باغداران عزیز اگر یک مشت خاک را از هر نقطه باغ یا مزرعه بردارید و موجود زنده آن را در مقداری آب استخراج کنید، به جانوران نخی شکل بلند و فعالی خواهید یافت، که این موجودات نماتد ها هستند که بسیاری از آنها بدون بزرگ نمایی قابل رؤیت هستند.
نماتد از کلمه یونانی گرفته شده به معنی نخ و موجودات کشیده، کرمی شکل و لوله ای هستند که بدن آنها تا حدودی دوکی شکل بوده و شبیه مارها حرکت می کنند.
گونه ای از بیماری نماتد مرکبات ، ریشه مرکبات را مورد حمله قرار می دهند و باعث کاهش محصول و زوال تدریجی آنها می گردند.
نحوه فعالیت و انتشار نماتدها
نماتدها در شرایط رطوبت مناسب شروع به فعالیت می کنند و با جریان آب و سایر عوامل در داخل خلل و فرج خاک در جستجوی ریشه گیاه حرکت می کنند و با پیدا نمودن ریشه گیاه میزبان آن را مورد حمله قرار می دهند و باعث اختلال در اعمال فیزیولوژیکی گیاه و در نهایت بیماری گیاه می گردد.
عمل بیماری توسط آب آبیاری ، خاک انسان، حیوانات، نهال های آلوده و جابجایی آنها انتشار پیدا کرده و باعث آلودگی باغ و سایر مرکبات نیز می شود.
علائم بیماری نماتد مرکبات و خسارت در گیاه
نشانه آلودگی روی اندمهای هوایی درختان مرکبات بخصوص شاخ و برگ، بیشتر روی قسمت های فوقانی تاج درخت ظاهر می شود. در این قسمت برگها ابتدا ریز و به تدریج ضعیف و پژمرده شده و سپس میریزند. سر شاخ ها لخت و بتدریج می خشکند. در نتیجه تاج درخت شکل غیرعادی به خود می گیرد.
برگ ها خصوصاً در شاخه های درخت کم رنگ و از سبز خاکستری تا زرد تغییر رنگ پیدا می کنند و بطور کلی باعث ضعف عمومی، کوچکی برگها و کوچک شدن میوه درختان آلوده و تغییر کمیت و کیفیت آنها و در نهایت ریزش میوه ها می گردد. درختان آلوده در بهار رشد قوی و خوبی از خود نشان می دهد ولی بتدریج دچار زوال می گردند.
نحوه تشخیص آلودگی به نماتد مرکبات
نحوه تشخیص آلودگی به بیماری نماتد مرکبات با کنترل ریشه ها و مشاهده علائم روی ریشه فرعی همراه با نشانه های ظاهری امکان پذیر است.
راههای پیشگیری از بروز بیماری
در زیر به ۵ مورد از راه های پیشگیری از ابتلا به این بیماری اشاره شده است:
۱- شناسایی باغهای آلوده
شناسایی باغهای آلوده از طریق آزمایش خاک و کنترل ریشه و مشاهده نماتد روی آن امری ضروری است.
۲- ضدعفونی کردن نهال های آلوده
ضد عفونی نهال های آلوده قبل از کشت از طریق قرار دادن ریشه ها در آب ۴۵ درجه سانتیگراد به مدت ۲۵ دقیقه مؤثر می باشد و غالب نماتد های آن از بین می روند.
۳- رعایت اصول باغبانی
گاهی اوقات با انجام تمهیدات ساده می توان از آسیب شدید نماتدها جلوگیری نمود. خشکی دادن به خاک قبل از کاشت گیاه در آب و هوای گرم و خشک در کنترل نماتد مؤثر است و یا رطوبت زیاد خاک مانع انتشار اکسیژن در خاک شده و توان رشد نماتد را کاهش می دهد.
یکی از روشهای مؤثر در عملیات زراعی جهت کنترل نماتد اصلاح خاک با افزودن مواد آلی به خاک است.
۴- تهیه نهال سالم
نهال سالم را می توان از طریق ایجاد و احداث خزانه و نهالستان در زمین های سالم و بکر و یا ضدعفونی شده تهیه کرد.
۵- استفاده از ارقام و پایه های مقاوم هنگام نهالکاری
علاوه بر همه اقدامات، بهداشت زراعی را نیز بایستی رعایت کرد از جمله: تمیز نمودن ماشین آلات و ابزار کشاورزی از خاک و گل، کنترل مسیر آبیاری و محصور نمودن باغ.
مبارزه شیمیایی با بیماری نماتد مرکبات
به دو صورت قبل از کاشت و بعد از کاشت انجام می شود.
قبل از کاشت : در صورتیکه آلودگی زمین قبل از کاشت از طریق آزمایش مشخص شده باشد و مجبور به استفاده از آن زمین برای کاشت باشیم، می توان از سم D.D4 که مایعی فرار است به مقدار ۲۵۰ لیتر در هکتار مصرف کرد.
برای جلوگیری خروج گاز از زمین بعلت فرار بودن مایع بایستی سطح خاک را با غلطک کوبیده و ببعد سم را تا عمق ۳۰ الی ۴۰ سانتیمتری خاک تزریق کرد.
همچنین می توان از سم متیل بروماید به میزان هر هکتار ۵۰۰ کیلوگرم استفاده کرد.
بعد از کاشت : استفاده از نماتد کش ها پس از کاشت هنوز رواج نیافته، اما می توان از سمومی مثل: DBCP یا دی برو کلرو پروپان، اگزامیل، فینامیفیوس، وراگبی استفاده کرد. که روش مصرف آنها مخلوط کردن با خاک است. در مصرف سموم با کارشناسان کشاورزی مشورت نمائید.
مبارزه بیولوژیکی با بیماری نماتد مرکبات
مبارزه با نماتد ها بوسیله موجودات زنده دیگر مثل نماتد خوارها ( شکارچی های نماتد ) و گونه هایی از قارچها نیز امکان پذیر است و امروزه این نوع مبارزه در اولویت است.
