مزرعه نو | مرجع آموزشی کشاورزی ، دام و طیور ، آبزی پروری و منابع طبیعی و…
زراعت چوب به کاشت و بهره برداری درختان تندرشد چوبی زود بازده مانند گونه های صنوبر، بید و اکالیپتوس به منظور تأمین مواد اولیه صنایع چوب و کاغذ با طول دوره بهره برداری مشخص در اراضی منابع ملی، زمین های دولتی متعلق به سازمان ها و نهادهای دولتی و همچنین در اراضی زراعی اشخاص اطلاق می شود.
کاهش سطح جنگل های طبیعی از یک سو و نیاز روزافزون به چوب که نتیجه افزایش جمعیت و توسعه صنایع چوب در کشور است، مسئولین و دست اندرکاران را به این فکر انداخته که بهره برداری از جنگل های طبیعی را به دلایل مختلف محیط زیستی متوقف و کاشت و پرورش انواع گونه های درختی تندرشد را در خارج از جنگل های طبیعی توسعه دهند.
در حال حاضر بسیاری از کشورهای جهان از جمله چین، آلمان، ایتالیا، فرانسه، کانادا، آمریکا و برخی از کشورهای شرق اروپا از گونه های تندرشد صنوبر و در کشورهای آمریکای جنوبی مانند برزیل از گونه های تندرشد اکالیپتوس به عنوان چوب جایگزین درختان پهن برگ جنگلی برای تولیدات خمیر کاغذ، تخته چندلا، ام دی اف و غیره استفاده می کنند.
تعریف زراعت چوب
زراعت چوب به کاشت و بهره برداری درختان تندرشد چوبی زود بازده مانند گونه های صنوبر، بید و اکالیپتوس به منظور تأمین مواد اولیه صنایع چوب و کاغذ (تخته فیبر، خمیر کاغذ، مبلمان، کبریت سازی، تخته خرده چوب، ام دی اف و غیره) با طول دوره بهره برداری مشخص در اراضی منابع ملی (در قالب قرارداد ماده ۳ قانون حفاظت و بهره بردای)، زمین های دولتی متعلق به سازمان ها و نهادهای دولتی و همچنین در اراضی زراعی اشخاص (مستثنیات) اطلاق می شود.
مزایای زراعت چوب
- کاهش فشار بی رویه به عرصه های جنگلی و در نتیجه پایداری جنگل های طبیعی
- تأمین نیازهای مواد اولیه چوبی کشور
- ایجاد فرصت های شغلی جدید در صنایع مرتبط با چوب
- ارتقای سطح معیشت بهره برداران
- ویژگی های درختان صنوبر برای زراعت چوب
- تندرشد بودن
- امکان کشت در شرایط اقلیمی مختلف کشور
- توان استقرار در اراضی کم بازده و سیل گیر حاشیه رودخانه ها
- قابلیت کشت در سطوح کوچک، بزرگ، تک درخت، توده ای، ردیفی و بادشکن
- عملکرد زیاد تولید چوب (بیش از ۳۵ متر مکعب در هکتار در سال)
- امکان بهره برداری در دوره های کوتاه مدت (۴ و ۶ ساله)
- آسانی تکثیر با قلمه
- امکان کشت تلفیقی یا مخلوط با گونه های زراعی
- کاربرد فراوان و گسترده چوب آن در صنایع چوب و کاغذ و نیز مصارف روستایی و سنتی
نیاز چوبی کشور
چشم انداز نیاز آینده صنایع چوب کشور براساس رشد جمعیت و سرانه مصرف چوب برای دوره ۱۰ ساله نزدیک به ۱۲ میلیون متر مکعب چوب است. تولید این مقدار چوب با توجه به مقدار رویش ارقام پر محصول صنوبر از طریق زراعت چوب در سطح ۳۰۰ هزار هکتار امکان پذیر است.
ارقام پرمحصول و سازگار
مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور در طی نیم قرن گذشته در زمینه معرفی ارقام سازگار و پر محصول که باعث ارتقای عملکرد تولید چوب در واحد سطح و نیز اقتصادی کردن زراعت چوب می شود، دستاوردهای مهمی داشته است. در این ارتباط، حدود ۳۰ رقم پرمحصول و سازگار صنوبر برای ۱۸ استان مستعد صنوبرکاری معرفی شده که از آن جمله می توان به پنج رقم تجاری صنوبر مفید، رحمتی، گیل دار، البرز و سالاری اشاره کرد.
مناطق مستعد زراعت چوب
اراضی واقع در غرب گیلان تا شرق مازندران و استان گلستان از توانایی ها و استعدادهای فراوان برای زراعت چوب برخوردارند. این مناطق به دلیل اقلیم مناسب دوره رویش طولانی و خاک مناسب از مناطق ایده آل کشور برای زراعت چوب محسوب می شوند.
در این مناطق اراضی بسیاری در حاشیه رودها، زمین های رها شده و اراضی کوهستانی وجود دارند که می توان در آنها به کاشت درختان تندرشد صنوبر اقدام کرد.
غرب و شمال غرب کشور نیز دارای اراضی مستعد برای کاشت درختان صنوبر هستند. برخورداری از جریانات آب و هوای مرطوب مدیترانه ای جریان یافتن رودخانه های دائمی کوچک و بزرگ و وجود اراضی فراوان در حاشیه این رودخانه ها و خاک غنی و حاصل خیز سبب شده است تا امکان توسعه زراعت چوب در این بخش از کشور فراهم شود.
در سایر مناطق کشور مانند استان های مرکزی و شمال شرقی نیز به فراخور شرایط اقلیمی، در برخی قسمت ها و به ویژه در بخش های کوهستانی و اراضی واقع در حاشیه رودهای دائمی توان مناسبی برای زراعت چوب وجود دارد، همچنین استان های واقع در مناطق گرمسیری کشور مانند استان خوزستان به سبب برخورداری از جریانات دائمی و پرآب رودخانه های خود از جمله مناطق مستعد زراعت چوب با درختان اکالیپتوس است.
نویسنده: محسن کلاگری
