مزرعه نو | مرجع آموزشی کشاورزی ، دام و طیور ، آبزی پروری و منابع طبیعی و…
نماتد گال دانه گندم
به این بیماری نماتد گالزای گندم نیز گفته می شود. عامل این بیماری انگل اجباری است. بیماری در بسیاری از نقاط کشور گزارش شده است و درجات آلودگی در آزاد شهر، رامیان، گنبد، آق قلا، علی آباد، بندر ترکمن، کلاله، کردکوی متفاوت است.
نشانه های بیماری
اولین علائم آلودگی در مرحله ساقه دهی و پس از آن اتفاق می افتد. در اثر این بیماری فاصله بین گره های ساقه گندم کم و در نتیجه ساقه های آلوده کوتاه تر از ساقه های سالم شده و پیچیدگی در طول ساقه و نیز در برگها ایجاد می شود.
سنبله های بیماری کوچک و گلوم ها خیلی باز هستند و طول ریشک آنها کم می شود.
اغلب دانه ها یا همه آنها در سنبله بیمار به رنگ قهوه ای یا سیاه درآمده و در واقع اینها گال هایی با اندازه کوچکتر از دانه سالم گندم می باشند. وجود گال ها بصورت مخلوط با بذر سالم، باعث انتشار نماتد می شود.
در صورتی که این گال ها در آب خیسانده و خرد شوند، تعداد زیادی لارو متحرک نماتد از آن بیرون می آیند.
میزبانها
این نماتد علاوه بر گندم، ممکن است چاودار، تریتیکاله، جو و یولاف را نیز مورد حمله قرار دهد که بیشترین خسارت بیماری از مزارع گندم گزارش شده است.
کنترل و پیشگیری
1- چنانچه کشاورزان در بازدید از مزارع گندم با بوته های کوتوله، رنگ پریده و دارای پیچ خوردگی زیاد در برگها مواجه شدند. مراتب را همراه با نمونه به اطلاع کارشناسان مراکز خدمات جهاد کشاورزی رسانده تا نسبت به بازدید مزرعه و تشخیص بیماری اقدام نمایند.
۲- برداشت زودتر از موعد معمول، به منظور جلوگیری از ریزش گال نماتد در مزرعه ضروری است.
۳- ترتیبی اتخاذ شود که ابتدا قطعات زمین های گندم آلوده به نماتد برداشت و پس از آن، کمباین ها پاکسازی شده و سپس برداشت در سایر مزارع ادامه یابد و مأمورین مراکز خدمات نیز بر برداشت گندم آلوده به نماند نظارت کامل داشته، همچنین گندم آلوده به مراکز خرید ویژه گندم های آلوده به نماتد تحویل داده شوند.
۴- بعد از برداشت، بقایای گندم مزرعه آلوده با مراقبت های لازم سوزانده شود.
۵- بوجاری صحیح و اصولی بذرهای گندم قبل از کاشت و یا استفاده از بذور بوجاری و ضد عفونی نشده، عملی ترین روش پیشگیری و مبارز با نماتد است.
6- خرید و فروش بذرهای آلوده به نماتد در اشاعه بیماری موثر است که به کشاورزان توصیه می شود که از خرید بذر آلوده به نماتد خودداری و در این مورد با مراکز خدمات مشورت نمایند و فروشندگان بذر گندم نیز برای بازدید محموله بذری و تأیید جهت عرضه به کشاورزان به مدیریت کشاورزی شهرستان مربوطه و مراکز خدمات دهستان مراجعه نمایند.
۷- دفع علف های هرز میزبان از جمله چاودار و یولاف که می توانند به عنوان میزبان در انتقال نماند از سالی به سال دیگر نقش داشته باشند نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
۸- اجرای تناوب زراعی با گیاهان غیر میزبان حداقل به مدت ۲ سال که توصیه می شود از کشت گندم در مزرعه آلوده خودداری و به جای گندم محصولاتی نظیر پنبه، کلزا، سویا، نخود، آفتابگردان، سیب زمینی، ماش و صیفی جات کشت نمایند.
9- به کشاورزانی که قصد اجاره زمین جهت کشت گندم سال آتی را دارند توصیه و تأکید می گردد، قبل از عقد قرارداد با مراکز خدمات جهاد کشاورزی دهستان مربوطه برای شناسایی زمین از نظر آلودگی به نماتد مشورت و کسب اطلاع نمایند.
۱۰- برابر ماده ۹ قانون حفظ نباتات چنانچه مزرعه گندم آلوده به نماتد شناسایی شود و بدون توجه به رعایت تناوب، در سال زراعی آینده، مجددا مورد کشت قرار گیرد، به جهت حفظ سلامت مزارع منطقه نسبت به شخم و امحاء آن اقدام و خسارت ناشی از آن به عهده صاحب کشت مزرعه خواهد.
