بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان یک بیماری ویروسی مسری با انتشار سریع در بین پرندگان بوده و ویروس عامل بیماری می تواند در بعضی از پستانداران و حتی انسان نیز باعث ایجاد بیماری با علائم حاد تنفسی و عمومی گردد.
مخازن بیماری
پرندگان آبزی وحشی مهاجر بخصوص اردک و غاز از مخازن اصلی بیماری بوده که معمولا بدون نشان دادن علائم بالینی ویروس عامل بیماری را منتقل کرده و با مهاجرت خود سبب انتشار بیماری در کشورهای مختلف جهان می شوند.
میزبان ها
ماکیان (مرغ و خروس)، بوقلمون و سایر پرندگان اهلی می توانند بعنوان میزبان های اصلی ویروس عمل نموده و دچار تلفات شدید گردند.
شناخت عامل بیماری
ویروس عامل بیماری در درجه حرارت های پائین نسبتا مقاوم بوده و مدتها در محیط باقی می ماند اما نسبت به گرما و خشکی هوا حساس می باشد. ویروس آنفلوانزا توسط بسیاری از ضد عفونی کننده ها خصوصا ترکیبات پر اکسید، ترکیبات چهارتایی آمونیم، گلوترآلدئید، فنل و ترکیبات یددار از بین می رود.
مراحل انتقال بیماری
- تماس مستقیم با پرندگان آلوده از طریق ترشحات مجاری تنفسی، ملتحمه چشم و مدفوع آنها
- ورود آلودگی از طریق آب، دان، تجهیزات و وسایل آلوده به ویروس
- پراکنده شدن کود آلوده در محیط اطراف مرغداری
- انتقال مکانیکی ویروس توسط حشرات موذی، جوندگان، سگ و گربه.
علائم بیماری در طیور
- شروع ناگهانی بیماری و تلفات در گله با روند افزایشی (بیش از ۳ درصد تلفات به صورت روزانه)
- تورم، سیاه شدن و خونریزی در تاج، ریش، ساق پا و مفصل خرگوشی
- علائم تنفسی شدید مانند عطسه، سرفه و آبریزش از چشم و بینی
- کاهش ناگهانی مصرف دان و آب
- افت ناگهانی و شدید تولید و کیفیت تخم مرغ (لمبه گذاری)
- کاهش تحرک، کز کردگی و ژولیدگی پرها
- اختلالات عصبی و گوارشی (اسهال)
راههای پیشگیری و کنترل بیماری در مرغداری ها
- تناسب تعداد جوجه ریزی با پروانه بهره برداری و رعایت فاصله جوجه ریزی حداقل ۲۰ روز
- تهیه جوجه مورد نیاز از مراکز مطمئن با اخذ مجوز از اداره دامپزشکی
- جوجه ریزی یک سن و خروج همزمان آنها
- جلوگیری از ورود سایر پرندگان و جوندگان به داخل سالنها و انبار
- استفاده از لباس کار، کلاه، ماسک و چکمه مناسب برای کلیه افراد شاغل در محیط مرغداری
- جلوگیری از ورود افراد و وسایل نقلیه متفرقه به داخل مرغداری و ثبت و کنترل کلیه ترددها
- ایجاد حوضچه های ضد عفونی در ورودی سالنها و تهیه چکمه برای افراد
- ورود کلیه افراد به داخل مرغداری با استفاده از دوش و لباس کار مناسب
- استفاده از سیستم داکت منتهی به حوضچه ضدعفونی در پشت هواکش ها
- عدم نگهداری سایر طیور و حیوانات دیگر در مرغداری
- امحاء و دفن بهداشتی تلفات مرغداری
- انتقال کود از سالن با رعایت ضوابط بهداشتی و بکارگیری دستگاه های خشک کننده کود مرغی
- شستشو و ضدعفونی ماشین های حمل دان و مرغ
- عدم استفاده از دان، کارتن، شانه و البسه از واحد مرغداری دیگر
- دریافت مجوز سلامت گله از شبکه دامپزشکی قبل از بارگیری
- اعمال برنامه های واکسیناسیون مناسب طبق نظر دکتر دامپزشک و الگوهای دامپزشکی
- عدم نگهداری طیور بومی توسط کارگران واحدهای پرورشی در منازل شخصی خود
نکات بهداشتی در هنگام شیوع بیماری
- خودداری از خرید مرغ زنده و توصیه در مورد عدم نگهداری طیور در منازل
- تهیه گوشت مرغ از مراکز مجاز تحت نظارت اداره کل دامپزشکی
- علام گزارش هر گونه علائم بیماری، کاهش تولید، کاهش مصرف خوراک و آب و افزایش ناگهانی تلفات در واحدهای پرورشی طیور (صنعتی و بومی) در اسرع وقت به اداره کل دامپزشکی استان