با این مقدمه پرورش کبک را شروع کنید

کبک

نژاد های متنوعی از کبک در سراسر جهان وجود دارد که معروف ترین آن ها عبارتند از:

• کبک چوکار (Alertoris Chukar).
• کبک صخره ای.
• کبک پا قرمز اروپایی.

کبک چوکار یا چوکار هندی از دیرباز در این جهان پهناور می زیسته و دارای جمعیت بسیار زیادی است. گونه های موجود در کشور ما بیشتر از نوع چوکار می باشد و امروزه به صورت اقتصادی در جمعیت های بسته مورد بهره برداری قرار می گیرد.

خصوصیات عمومی کبک

کبک پرنده ای است زیبا و خوشخوان که در طبیعت، در دامنه کوه ها و شیب های کوهستانی. صخره ها و تپه ماهورها زندگی می کند. به هنگام احساس خطر از کوه ها و صخره ها به سرعت بالا می رود و معمولا این کار را به پرواز ترجیح می دهد. این پرنده معمول دارای پوششی با پرهای خاکستری (در سینه، پشت و پهلوها) است و گلوی نخودی رنگ با خط های سیاه مشخصی که از پیشانی پرنده شروع شده و از دو طرف سر به طرف گردن پایین آمده است پاها و منقار در کبک نر به طور عمومی بزرگتر از ماده می باشد در حالی که سر کبک نر گرد و ماده بیضی شکل می باشد. کبک های نر و ماده در پشت پا، برآمدگی شبیه میخ دارند که در نرها این برآمدگی بزرگتر بوده و پاها قوی تر می باشد. وزن زنده نرها تا 65 گرم و ماده ها حدود 500 – 550 می باشد.

کبک تخم گذار

در طبیعت کبک ها در اواخر زمستان جفتگیری و از اوایل بهار تا اواسط تابستان تخم گذاری می کنند و حدود 12-16 عدد تخم می گذارند و در این هنگام گله از هم متلاشی شده و هر نر و ماده به صورت جفت تا پایان دوران جوجه کشی با هم زندگی می کنند.

در پرورش کبک به صورت صنعتی کبک های مادر در سالن های بسته و با کنترل شرایط محیط ( نور، تهویه، حرارت و …) به صورت پن بندی در بستر و یا قفس به صورت یک نر و سه ماده نگهداری می شوند. کبک ها در سن 27 هفتگی بالغ شده و شروع به تخم گذاری می نمایند و طی 12-15 ماه دوره تولید از 130 تا 150 عدد تخم می گذارند.

جوجه کشی کبک ها

برای جوجه کشی تخم های کبک باید حداقل دو بار در روز جمع آوری گردد و در آب و هوای گرم تعداد دفعات جمع آوری بیشتر شود تا از رشد جنین جلوگیری گردد تخم ها باید با برس نرم تمیز شوند و حداکثر دو هفته تخم ها را برای جوجه کشی در دمای 15 درجه سانتیگراد با 75 درصد رطوبت نسبی می توان نگهداری کرد و روزی دو بار چرخاند.

تخم هایی که برای جوجه کشی در دستگاه جوجه کشی قرار داده می شوند باید روزی 6 بار در دستگاه چرخانده شوند و از روز 21 اُم جوجه کشی تخم ها به دستگاه هچر منتقل شده و چرخش متوقف شود. دما در دستگاه ستر 37.6 و رطوبت 60 درصد بوده و در دستگاه هچر دمای 36.5 درجه و رطوبت نسبی 70 درصد ایده آل است.

پرورش کبک گوشتی

جوجه کبک ها پس از خروج از دستگاه جوجه کشی در شرایط کاملا بهداشتی و به دور از هرگونه استرس به سالن های پرورش منتقل می شوند. سالن پرورش جوجه باید پن بندی شده و کف سالن به وسیله فیبر یا روزنامه پوشیده شود.

سعی شود حرارت سالن به صورت متمرکز و یکنواخت با نوردهی مناسب در بالای سر جوجه ها ایجاد گردد. فراهم آوردن آبخوری کم عمق که بیش از یک سانتی متر عمق نداشته باشد، تا از خیس شدن و خفه شدن جوجه ها جلوگیری شود.

دانخوری های مسطح و با سطوح مشبک توصیه می شود. دمای سالن از ۳۳ درجه سانتیگراد شروع و ترجیحا با دماسنج حساس اندازه گیری شود پس از پایان هر سه روز دما یک درجه سانتیگراد کاهش یابد تا اینکه به 21-22 درجه سانتیگراد برسد و این دما تا زمان پایان پرورش ثابت نگه داشته شود.

پرورش در سه سن متفاوت 0-4 هفتگی و 4-9 هفتگی و از 9 تا 17 هفتگی انجام می شود که در هر مقطع سنی تغذیه مناسب و با رعایت نسبت پروتئین و انرژی و کلسیم و فسفر می توان انتظار رشد مناسبی را داشت. در زمان پرورش باید مراقب بود رطوبت نسبی، بالا نرود و شدت نور مناسب باشد تا همخواری اتفاق نیافتد.

ساختمان و تاسیسات پرورش کبک

کبک ها در سالن های بسته و با سیستم پن بندی در بستر به ازای هر متر مربع 15 قطعه بوده و یا در فضای قفس به ازای هر متر مربع قفس 45-50 قطعه و فضای پرورش برای کبک های گوشتی به ازای هر متر مربع 63 قطعه در نظر گرفته می شود.

سایر تاسیسات شامل جوجه کشی، کشتارگاه و سالن بسته بندی و انبار دان بسته به ظرفیت واحد محاسبه می گردد. سیکل پرورش به صورت کامل شامل جوجه کشی، پرورش کبک مادر، پرورش کبک های گوشتی، کشتار و بسته بندی می باشد.

تغذیه کبک

کبک در مقایسه با مرغ طبعی ناآرام تر و متابولیسمی فعال تر دارد. این امر میزان نیاز او را به جیره نگهداری افزایش می دهد و به غذای متراکم تری نیاز دارد. در هر مقطع سنی تغذیه و جیره کبک ها متفاوت خواهد بود.

مواد تشکیل دهنده جیره تغذیه ای کبک ها شامل ذرت، سویا، پودر چربی، دی کلسیم فسفات، مکمل های معدنی و ویتامینی و اسید های آمینه می باشد و نسبت و ترکیب مواد تشکیل دهنده برای کبک های مادر گوشتی با رعایت درصد انرژی و پروتئین و کلسیم و فسفات تنظیم می گردد.

پرندگان مولد فوق العاده به تغییرات موجود در جیره حساس بوده و کوچک ترین تغییر در نسبت انرژی به پروتئین در تولید تخم و درصد نطفه داری تاثیر گذار است. جوجه ها 24 ساعت پس از خروج تخم باید تغذیه را شروع کنند.

بهداشت و بیماری های کبک

نظر به این که در شرایط طبیعی کبک ها در دامنه کوه ها، تخته سنگ ها و شیب های کوهستانی سنگی که دارای آب و هوای گرم و خشک است زندگی می کنند، لذا توصیه می شود در شرایط بسته محیطی بستر کبک ها کامل خشک باشد در غیر این صورت رطوبت موجود در بستر موجب ابتلا گله به بیماری خطرناک کوکسیدیوز و سایر بیماری های انگلی و قارچی می شود و در حال حاضر عمده تلفات گله کبک در واحد های پرورشی محسوب می شود.

ضدعفونی سالن و سایر تاسیسات پرورشی قبل از ورود جوجه ها، رعایت بهداشت در آبخوری و دانخوری و سایر مسایل قرنطینه ای، واکسیناسیون به موقع، مخصوصا واکسن های B1 و لاسوتا در سن یک هفتگی و یک ماهگی گله را در مقابل بیماری نیوکاسل مقاوم می نماید. ضمن اینکه افزودن مکمل های ویتامینی و معدنی به خصوص ویتامین های گروه B به جیره جوجه کبک ها اهمیت دارد.

تولیدات کبک

محصولات کبک شامل گوشت و تخم کبک می باشد. گوشت کبک از گوشت های بسیار سودمند و لذیذ و با خواص درمانی شناخته شده است. گوشت کبک با طبیعت گرم و پروتئین بالا (24 درصد) و کلسترول بسیار پایین می باشد. وجود مقدار زیادی از مواد معدنی از جمله کلسیم، فسفر، پتاسیم، منیزیوم و گوگرد در گوشت کبک نیاز بدن را تامین می نماید. مواد معدنی کمیاب موجود در گوشت کبک به خوبی جذب بدن می شود.

گوشت کبک به علت تولید کم اسید اوریک فعالیت کلیه ها را افزایش داده و در دفع سموم، بدن را یاری می رساند. گوشت کبک به عنوان رژیم درمانی در بیماری هایی همچون ضعف اعصاب، درد مفاصل و برای پیشگیری از ابتلا به عوارض قلبی و عروقی استفاده می شود.

تخم کبک مملو از عناصر معدنی کمیاب و مقدار کلسیم و فسفر آن چندین برابر تخم مرغ است و برای کودکان در حال رشد و افراد مسن و کسانی که دچار ضعف عمومی بدن می باشند توصیه می گردد.