تعریف مسئله :
عملکرد ارقام کنجد تحت تأثیر تنش ناشی از کم آبی کاهش می یابد. معمولا در کشت های تابستانه از جمله کنجد با توجه به مشکلاتی که در زمینه تهیه آب کافی و به موقع وجود دارد، گیاه با تنش کم آبی و کاهش عملکرد مواجه می شود. بنابراین، در صورت شناسایی ارقام کنجد متحمل به خشکی، می توان در شرایط تنش با کاهش تولید مقابله نمود.
اهمیت موضوع :
اکثریت قریب به اتفاق کشاورزان در منطقه علاوه بر کنجد مبادرت به کشت ذرت نیز می نمایند که با توجه به مشکلات کم آبی در تابستان، ترجیح می دهند حتی المقدور سهمیه آب خود را به مزرعه ذرت اختصاص دهند. بنابراین با شروع گلدهی در نیمه شهریور ماه، بروز تنش خشکی در زراعت کنجد توسط کشاورزان به دلایل فراهم نمودن آب برای کشت اصلی تابستانه یعنی ذرت، ماخار اراضی جهت کشت گندم و کلزا و نیز کاهش خسارت بیماری بوته میری معمولا از اواخر شهریورماه به بعد رخ می دهد. لذا شناسایی ارقام کنجدی که در شرایط تنش کم آبی از عملکرد خوبی برخوردار باشند، حائز اهمیت فراوانی بوده و می تواند نقش بسزایی در توسعه کشت این گیاه در منطقه ایفا نماید.
روش اجرای یافته در عرصه و نتایج حاصل از به کار گیری:
در شرایط آبیاری معمول توصیه می شود برای کاشت کنجد در منطقه بهبهان در درجه اول از توده محلی بهبهان و سپس رقم یلووایت استفاده شود. در شرایط تنش کم آبی نیز توده محلی بهبهان و رقم یلو وایت بهترین ارقام جهت کاشت می باشند. لذا با توجه به این که توده محلی بهبهان و رقم یلووایت در هر دو حالت آبیاری معمول و تنش کم آبی از عملکرد بالایی برخوردار بوده و دارای کارایی مصرف آب مطلوبی نیز می باشند، و عنایت به این که متوسط عملکرد کنجد در منطقه بهبهان در شرایط تنش کم آبی ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار است، استفاده از توده محلی بهبهان و رقم یلووایت در حالت تنش کم آبی منجر به افزایش عملکرد کنجد به ترتیب به میزان ۳۴۰ و ۲۶۰ کیلوگرم در هکتار می شود.
با توجه به احتمال شیوع بیماری بوته میری با کاشت کنجد در تیر ماه که منجر به وارد آمدن خسارت زیاد به مزرعه و کاهش عملکرد دانه و تولید خواهد شد، مناسب ترین تاریخ کاشت کنجد در منطقه بهبهان از اول الی ۵ مرداد ماه (اوایل مرداد ماه) می باشد. ضمنا توصیه می شود برای کاشت کنجد در درجه اول از توده محلی بهبهان و سپس رقم یلووایت استفاده شود. به عبارت دیگر اگر توده محلی بهبهان و رقم یلووایت در دوره زمانی از اول الی ۵ مرداد ماه کاشته شوند، بیشترین عملکرد دانه به دست می آید. بنابراین با توجه به این که متوسط عملکرد کنجد در منطقه بهبهان ۸۵۰ کیلوگرم در هکتار هست، با اجرای این توصیه ها عملکرد کنجد با کاشت توده محلی بهبهان و رقم یلو وایت به ترتیب ۳۵۰ و ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار افزایش می یابد.