آشنایی با مسایل داشت گندم

تاریخ انتشار: 12 بهمن 1399

گندم یکی از اصلی ترین منابع پروتئین در کشور ما محسوب می شود . می دانید، برای تغذیه جمعیت رو به رشد، در چند سال آینده احتیاج به افزایش گندم داریم. زیرا در سالهای آتی گندمی در جهان برای وارد کردن وجود ندارد. لذا وظیفه شما غله کاران، سخت و حساس خواهد شد. به جهت اینکه تامین مواد غذایی جمعیت کشورمان به عهده شما عزیزان است. پس باید تلاش کرد حداکثر بهره برداری را از آب و خاک این دو نعمت الهی داشته باشید.

به حمدا … اکنون که مرحله کاشت را به نحو احسن پشت سر گذاشته اید، با دقت و بکارگیری نکات فنی می توان مرحله داشت را نیز به بهترین نحو سپری کنید. در این مقاله، سعی شده است مطالب کاربردی در خصوص مراحل داشت گندم ارائه گردد.

داشت گندم

مرحله بعد از کاشت گندم، داشت نامیده می شود. انجام عملیات صحیح داشت گندم، به زمان کاشت گندم برمی گردد. اگر گندم در زمان مناسب کاشته شود (مناطق دشتی از اول تا آخر آبان ماه و مناطق کوهستانی از ۱۵ شهریور تا ۱۵ آبان ماه) قسمتی از عملیات داشت، قبل از آغاز سرما انجام می گیرد.

در صورتی که کاشت آن با تاخیر انجام شود بعلت همزمان سبز شدن گندم با سرما، عملیات داشت بعد از سرما شروع می گردد.

آبیاری

آبیاری یکی از مهمترین مراحل داشت گندم است که می توان آن را در چندین نوبت به شرح زیر انجام داد.

خاک – آب : اولین آبیاری گندم که همزمان با کاشت آن می باشد.

چشاب : آبیاری چشاب بعد از خاک آب انجام می گیرد. با انجام این آبیاری بذور کاملا سبز می شود. چشاب با توجه به نوع خاک و شرایط اقلیمی عموما یک هفته بعد از خاک آب صورت می گیرد. این آبیاری بر خلاف خاک آب، از مدت زمان آبیاری کمتری برخوردار است.

پنجاب : حدودا یک ماه بعد از چشاب انجام می شود. پنجاب نقش مهمی در پنجه زنی گیاه و تشکیل صفحه دارد. لازم به ذکر است، در صورتی که همزمان با نیاز گیاه در مراحل چشاب و پنجاب بارندگی به میزان کافی وجود داشته باشد، می توان از این دو مرحله آبیاری صرف نظر کرد.

ساق آب : این آبیاری که توام با مصرف کود ازته می باشد بعد از رفع سرما انجام می گیرد.

خوشاب : این آبیاری به منظور تشکیل خوشه صورت می گیرد.

گل آب : آبیاری گل آب، که توام با زمان تلقیح گندم می باشد از اهمیت خاصی برخودارد است.

دان آب : از مهمترین آبیاری مراحل داشت و در واقع آخرین آبیاری گندم دان آب است. این آبیاری در عملکرد محصول تاثیر بسزایی دارد و حذف آن می تواند بیش از ۵۰٪ عملکرد محصول را کاهش دهد.

کوددهی : به عقیده کارشناسان کشاورزی، مصرف کودهای شیمیایی باید بر اساس آزمون خاک صورت گیرد. پس توجه و دقت شما کشاورزان بر مصرف صحیح و متعادل کودهای شیمیایی ضروری است. نتایج بیش از ده هزار نمونه آزمون خاک در استان قم نشان می دهد، این اراضی از نظر مواد آلی خاک در حد بسیار ناچیز می باشند.

برای تولید مناسب گندم بیش از ۳۰۰ کیلوگرم کود اوره نیاز است که در صورت مصرف سایر کودهای ازته، از جمله سولفات آمونیم با نیترات آمونیم با توجه به کمتر بودن ازت خالص در این کودها باید میزان ازت آنها محاسبه گردد.

کودهای ازته در سه نوبت مورد استفاده قرار می گیرد:

1/3 کودهای ازته در هنگام کاشت مصرف می شود.
1/3 کودهای ازته در انتهای مرحله پنجه زنی استفاده می گردد.
1/3 دیگر کودهای ازته در مرحله گل دهی گندم مورد استفاده قرار می گیرد.

نکته قابل توجه این است که مصرف کودهای ازته در اولین مرحله آبیاری، یعنی خاک آب به دلیل آبشویی و عدم جذب آنها توسط خاک توصیه نمی شد و استفاده از آنها در چشاب مد نظر می باشد. میزان مصرف کود ازته در مراحل اولیه بعد از سبز شدن به منظور شروع پنجه و افزایش تعداد آن بسیار مفید است. حالت پنجه و مقدار آن عامل مهمی است که علاوه بر تاثیر آن بر مقدار خوشه با عملکرد محصول نیز نسبت مستقیم دارد.

یکی دیگر از کودهای مورد توصیه کارشناسان کشاورزی در زمان داشت، کودهای پتاسه بصورت کلرور پتاسیم و همچنین کودهای میکرو به خصوص کود سولفات روی، سولفات آهن به صورت محلول در آب آبیاری است. لازم به ذکر است، مصرف کود سولفات روی، علاوه بر مصرف خاکی به صورت محلول پاشی بعد از رفع سرما در افزایش محصول و همچنین کیفیت گندم موثر می باشد. همچنین کودهای فسفاته و پتاسه قبل از کاشت در هنگام عملیات خاک ورزی به مزرعه داده می شود.

آنچه در مصرف کودها بسیار مهم است استفاده از آنها بر اساس آزمون خاک است.

سایر عملیات داشت گندم

در داشت گندم علاوه بر آبیاری صحیح و استفاده از کودهای مناسب، باید در زمان مناسب با علفهای هرز نازک برگ و پهن برگ و همچنین آفاتی و بیماریهایی مثل سن و زنگ گندم و … مبارزه کرد. برای به حداقل رساندن خسارت آفات بیماریها و علف های هرز باید بهترین زمان مبارزه را انتخاب نمود، که این امر میسر نخواهد شد مگر با سرکشی و بازدید مستمر از مزارع و همکاری با کارشناسان و مروجین کشاورزی که در مراکز جهاد کشاورزی آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان هستند.

نویسنده: محسن قادری