با توجه به رشد صنعت طیور در کشور و تراکم مرغداری ها و تجمع تعداد زیادی طیور در یک سالن، بیماری های گوناگون، سلامت و بهداشت طیور پرورشی را تهدید می نماید و واکسینانسیون نیز به تنهایی نمی تواند رافع مشکلات باشد. لذا باید تمهیدات دیگری اندیشیده شود تا در کنار واکسیناسیون، رعایت موارد دیگر که امروز به نام ( امنیت زیستی ) یا ( بیوسکیوریتی ) مطرح است بتوان از گزند بیماری ها تا حدودی در امان ماند.
قوانین ( امنیت زیستی ) تازگی ندارد، در قرن هیجدهم میلادی طبق دستوری در فرانسه تمام حیوانات کشتار شده و یا تلف شده بیمار را باید در عمق ۳ متری زمین دفن می کردند. با رعایت قوانین ( امنیت زیستی ) مرغداران موفقیت بیشتری در پرورش خواهند داشت.
تعریف امنیت زیستی :
به مجموعه ای از اقدمات محدود کننده رشد و تکثیر ارگانیسم های بیماریزا در مزرعه ها اطلاق می شود، که در صورت عدم توجه به آن، علاوه بر ضررهای اقتصادی بر سلامت جامعه نیز تاثیر گذار است. به عبارتی وقتی به ( امنیت زیستی ) به شکل کامل عمل گردد، انتشار عوامل بیماریزا به حداقل می رسد. در حقیقت ( امنیت زیستی ) اعمال یک سیستم مدیریت است.
بخشی از موارد امنیت زیستی در مرغداری ها را به این شرح می توان بیان کرد:
- احداث مرغداری ها در زمین و جایگاه مناسب با فاصله های استاندارد.
- طول سالن در جهت بادهای منطقه باشد تا از فشار باد به سالن کم شود.
- مسیر رفت و آمد باید به راحتی قابل ضد عفونی باشد.
- واکسیناسیون مناسب طبق نظر دکتر دامپزشک و الگوهای دامپزشکی.
- مراقبت های سرولوژیک و انجام مرتب آزمایشات لازم.
- نگهداری یک سن طیور و خروج همزمان آن ها.
- مبارزه با ناقل های بیماری ها از جمله جوندگان، پرندگان وحشی، حشرات و … .
- جلوگیری از ورود و خروج افراد غیر مجاز به محوطه های مرغداری قبل از دوش گرفتن و تعویض البسه و به طور کلی کنترل ورود و خروج افراد و وسایل نقلیه.
- ضد عفونی وسایل نقلیه ای که ضرورتا داخل محوطه مرغداری می شوند از قبیل ماشین های حمل مواد اولیه دان، سوخت، جوجه و … .
- عدم نگهداری سایر طیور.
- انتقال کود و فرآوری آن طبق دستورالعمل های سازمان دامپزشکی.
- معدوم سازی تلفات به روش های صحیح از جمله سوزاندن در کوره لاشه سوز یا چاه تلفات.
- شست و شوی وسایل و سالن ها با ضد عفونی کننده های مناسب و موثر.
- تناسب تعداد جوجه ریزی با پروانه بهره برداری.
- رعایت فاصله جوجه ریزی حداقل ۲۰ روز با توجه به بیماری های منطقه.
- استفاده از حوضچه ضد عفونی دردرب ورودی مرغداری ها و سالن ها.
- داشتن سرویس بهداشتی و حمام در قسمت ورودی مرغداری جهت بازدید کنندگان و کلیه افرادی که داخل مرغداری می شوند.
- رعایت نوع پرورش بر اساس پروانه بهره برداری.
- تجهیز مرغداری به چاه تلفات و کوره لاشه سوز.
- داشتن اتاق کالبد گشایی و نمونه برداری.
- تهیه دستگاه شعله افکن و سمپاش مناسب.
- داشتن سیستم فاضلاب مناسب و سر پوشیده.
- تهیه یخچال جهت نگهداری دارو و واکسن.
- سیمان کاری بیرون و داخل سالن به طوری که سطوح کاملا صاف و قابل شست و شو و ضد عفونی باشد.
- تعبیه و نصب سیستم خنک کننده مناسب در سالن ها.
- نصب توری در تمام پنجره های سالن.
- تهیه و تدارک رطوبت سنج و حرارت سنج.
- ساخت و ساز انباردان مناسب و دارای توری و امکانات کافی و سیمان کاری شده به طوری که جوندگان موذی و پرندگان داخل نشوند.
- تهیه لباس کار، چکمه، کلاه، ماسک و عینک برای بازدید کنندگان و کارگران.
- تهیه و تدارک برق اضطراری.
- نصب سیستم تهویه مناسب.
- محصور بودن واحد مرغداری.
- استفاده از کارت لیست اطلاعات پرورش، جهت هر گله به طور مجزا و برای هر سالن توصیه می شود. این کارت بایستی حاوی عناوینی چون: تعداد جوجه ریزی، تاریخ جوجه ریزی، تلفات روزانه، واکسیناسیون، دان مصرفی روزانه، داروی مصرفی و کلیه مسائل مدیریتی باشد.
- داشتن اطلاق گاز جهت گاز دادن آبخوری، دانخوری، البسه و تجهیزات.
- عدم خود درمانی و مصرف دارو بدون نظر دکتر دامپزشک.
- عدم استفاده از مواد اولیه متفرقه و بدون مشورت با افراد متخصص در این امر.
- همکاری با مامورین اداره کل دامپزشکی در نمونه برداری ها.
- دریافت مجوز جوجه ریزی از اداره کل دامپزشکی استان.
- عدم استفاده از وسایل و لوازم به طور مشترک با سایر مرغ داری ها.