مزرعه نو | مرجع آموزشی کشاورزی ، دام و طیور ، آبزی پروری و منابع طبیعی و…
زنبور عسل نه تنها از لحاظ تهیه موم و عسل موجود مفید و قابل ملاحظه ای است ، بلکه از طریق گرده افشانی در تلیقح و باروری و نهایتا افزایش محصولات زراعی و باغی نقش موثر و چشمگیری ایفا می کند. حشرات زیادی گرده نباتات را با خود حمل می کنند، ولی هیچکدام مانند زنبور عسل برای انتقال گرده ها از گلی به گل دیگر اثر قطعی و نتیجه بخش ندارد.
مسموم شدن زنبور عسل
با وجود فواید بی شمار و نقش مهم و موثر این حشره در افزایش محصولات ، متأسفانه سمپاشی های نابه جا و بی رویه و بی موقع به هنگام گل دادن درختان میوه و برخی زراعت ها به منظور از بین بردن آفات ، زندگی زنبورها را به خطر انداخته و هر ساله جمعیت کندوهای زیادی را ضعیف و یا به کلی نابود می کند. این وضعیت علاوه بر این که باعث ضرر و زیان زنبورداران می شود، زارعین و باغداران را نیز با کاهش محصول قابل توجهی مواجه می نماید. بنابراین زنبورداران و باغداران و همچنین زارعین باید با همکاری یکدیگر سعی کنند تا حد ممکن خطرات سم پاشی را بر روی مسمومیت زنبور عسل کاهش داده و اصول سم پاشی را به طور جدی رعایت نمایند.
راه های مسمومیت زنبور عسل
- استفاده زنبور عسل از شهد و گرده گل هایی که به طور مستقیم مورد سم پاشی قرار گرفته یا گیاهانی که هنوز باقیمانده سموم روی آنها بر جا مانده است.
- گرده گل هایی که به طور مستقیم بر اثر انتقال سموم در خلال سم پاشی توسط باد آلوده شده
- آب هایی که با سموم کشاورزی آلوده شده اند.
علائم مسمومیت زنبورها
1- وجود تعداد زیادی زنبور مرده در جلو سوراخ پرواز کندو و خزیدن عده ای از زنبورها در نزدیکی کندو و نهایتا بیرون آمدن خرطوم زنبورهای مرده از علائم مشخصه مسمومیت است.
۲- ایجاد بی نظمی در فعالیت های داخل کندو و کاهش بازده آن.
۳- تشدید رفتار تهاجمی در زنبورها.
4- بالا آوردن محتویات معده بر اثر مسمومیت ناشی از سموم فسفره
روش های پیشگیری از مسمومیت زنبورعسل توسط کشاورزان
1- بهترین زمان برای سم پاشی درختان میوه قبل از باز شدن گل ها و بعد از ریختن آخرین گل و خودنمایی میوه است.
۲- در صورت مجبور بودن به سم پاشی، باید به زنبور داران مجاور اطلاع داد تا پیش بینی های لازم را به عمل آورند (سمپاشی الزاما با توصیه و تجویز کارشناسان حفظ نباتات انجام بگیرد).
۳- در سم پاشی ها از سمومی استفاده گردد که با وجود مؤثر بودن در مبارزه با آفات ، برای زنبور عسل بی خطر باشد.
4- هنگام سم پاشی جهت وزیدن باد در نظر گرفته شود تا سم روی گل های مجاور نریزد.
روش های پیشگیری از مسمومیت زنبور عسل توسط زنبورداران
۱- در نزدیکی زنبورستان محل مخصوصی برای آب خوردن زنبورها در نظر بگیرند تا به خوردن آب از آن عادت کنند و برای رفع تشنگی قطرات سم را از روی درختان با گیاهان جمع ننمایند.
۲- در صورتی که سم پاشی در وسط روز غیر قابل اجتناب باشد، در روز سم پاشی و صبح خیلی زود و قبل از سپیده دم ، سوراخ پرواز کندوها را با تور سیمی به مدت ۲۶ ساعت مسدود نمایید تا از پرواز و تماس مستقیم زنبورها با سموم جلوگیری شود. در این شرایط باید مقداری آب داخل ظرف غذا خوری زنبورها ریخته و در کندو قرار داد تا زنبورها بر اثر شنگی تلف نشوند
3- چنانچه کندوها همه ساله مهاجرت داده می شوند، مهاجرت را در صورت لزوم قبل از سم پاشی انجام دهید و زنبورها را از محل سم پاشی دور نمایید تا مسموم نگردند.
درمان کندوهای آلوده به سموم کشاورزی
در صورتی که سم پاشی با سموم خطرناک انجام گرفته و بقایای سم روی گیاهان دوام داشته باشد، باید کندوها را به محل سم پاشی نشده برده و تحت درمان قرار داد، اما اگر از سمومی با خطر کمتر استفاده شده باشد ، باعث کشته شدن زنبوران در خارج از کندو شده و می توان از نقل مکان آنها صرف نظر کرد و در همان محل به درمان کلنی ها پرداخت.
در صورت انتقال سموم به داخل کندو ، زنبوران پرستار و نوزادان تلف شده و لازم است در این شرایط، شانه ای حاوی گرده آلوده را از کندو خارج کرد؛ در صورت ماندن گرده های آلوده در داخل کندو فعالیت های عادی کندو مختل شده و بازده آن ناچیز و رشد جمعیت کندو ، کند خواهد شد.
نویسنده: مهندس عطاعلی احیایی
