مزرعه نو | مرجع آموزشی کشاورزی ، دام و طیور ، آبزی پروری و منابع طبیعی و…
اساس رشد و تولید دام بر پایه تأمین احتیاجات انرژی، پروتئین، کلسیم و فسفر می باشد، اما از نظر تأمین این احتیاجات با کمبود روبرو هستیم. این به دلیل پایین بودن سطح زیر کشت و تولید نباتات علوفه ای کیفی از قبیل: جو، یونجه و ذرت علوفه ای می باشد. لذا لازم است این نقصان را با تهیه و اجرای طرح جامع علوفه و توسعه کاشت این گونه گیاهان که از برنامه های مربوط به وزارت جهاد کشاورزی می باشد بر طرف کرد تا استفاده از منابع علوفه کیفی به ویژه ذرت علوفه ای در جیره غذایی دام معمول می گردد.
۱) تعریف سیلاژ
سیلاژ علوفه ای است که از راه تخمیر کردن، نگهداری (سیلو) می شود تا در جیره غذایی دامها مورد استفاده قرار گیرد. در تخمیر طبیعی، باکتری های موجود در علوفه در شرایط بی هوازی قند موجود در علوفه را به اسید لاکتیک تبدیل می کنند که هر چقدر مقدار این اسید بیشتر باشد عمل تخمیر بهتر انجام می شود.
۲) اهمیت سیلاژ
تنوع شرایط آب و هوایی در مملکت، خشکسالی، کمبود و گرانی منابع غذایی دام، توسعه کاشت نباتات علوفه ای و صنعت دامپروری سبب گردیده به منظور ذخیره و استفاده بهینه از علوفه ها و مصرف در فصولی که علوفه سبز کمتر یافت می شود نسبت به خشک کردن و یا سیلو نمودن علوفه های سبز اقدام شود.
مزایای تهیه سیلو:
۱) علوفه سیلو شده حاوی مقادیر زیادی از مواد غذایی است و از تلفات مواد خشک جلوگیری می شود.
۲) تلفات مواد پروتئینی در علوفه های سیلو شده کم می باشد.
۳) علوفه سیلو شده دارای انواع ویتامین ها می باشد.
۴) علوفه سیلو شده آبدار، خوش خوراک و ارزان بوده و در اکثر مواقع سال مورد استفاده قرار می گیرد.
۵) علوفه سیلو شده فضای کمتری نسبت به علوفه خشک اشغال می کند در هر متر مکعب سیلو ۵۰۰-۶۰۰ کیلوگرم علوفه نگهداری می شود ولی در روش خشک شدن ۱۲۵ کیلوگرم در متر مکعب می توان ذخیره کرد.
۶) سیلو کمبود مرتع در شرایط خشکی را جبران می کند.
۳) هدف از تهیه سیلو
۱) حفظ کمیت به منظور پیشگیری از اتلاف مواد خشک و حفظ کمیت به منظور دستیابی به تخمیر دلخواه و بهبود درجه هضم.
۲) بالا بردن ارزش غذایی علوفه ها از طریق افزودن مواد مختلف یا حداقل ثابت نگه داشتن ارزش غذایی علوفه ها در هنگام برداشت.
۳) تهیه و نگهداری علوفه به منظور به حداقل رساندن افت مواد مغذی.
۴) تهیه علوفه با درجه خوشخوراکی بالا.
۵) ذخیره و نگه داری علوفه به منظور استفاده در شرایط خاص.
۴) زمان برداشت
زمانیست که دانه های ذرت علوفه ای در مرحله شیری- خمیری باشند و رطوبت گیاه ۶۵- ۶۰ درصد باشد که این زمان مناسبی برای افزایش ۲۵ درصدی واحد غذایی نسبت به زمان نامناسب برداشت می باشد و باعث حفظ میزان بالاتری از پروتئین قابل هضم شود. در صورتیکه برداشت زودتر انجام شود یعنی رطوبت ۷۵- ۷۰ درصد باشد باعث پائین آمدن تولید و تلفات پروتئین و مواد معدنی و قندی که همراه با خروج شیره گیاهی اتفاق می افتد، می شود.
۵) نحوه برداشت
برداشت ذرت علوفه ای بوسیله دستگاهی به نام چاپر صورت می گیرد که بسته به رطوبت گیاه قطعات ذرت بین ۵ تا ۱۰ سانتی متر (رطوبت بالا) و ۲ تا ۳ سانتی متر (رطوبت مناسب) خرد می شوند.
۶) آماده نمودن سیلو
سه روز قبل از شروع عملیات ساختمان سیلو را چندین بار با استفاده از آب آهک با غلظت ۴- ۳ درصد ضدعفونی می کنند.
۷) عملیات سیلو
بلافاصله بعد از برداشت، ذرت را داخل سیلویی که از قبل کف آن را با نایلون پوشانده و یک لایه کاه یا تفاله خشک چغندر قند یا نیشکر ریخته شده پخش کرده و سپس به صورت لایه لایه، بدین صورت که یک لایه ذرت و یک لایه مواد افزودنی ریخته و پخش کرده و عمل کوبیدن را با استفاده از تراکتور و یا غلتکهای سنگین انجام داده در این مرحله بایستی دقت شود تا سیلاژ کوبیده شده در معرض هوا قرار نگیرد و در پایان عملیات پر کردن و کوبیدن، روی سیلو را با نایلون پوشانیده و با یک لایه کاهگل روی آن را محکم می کنیم.
۸) مواد افزودنی به سیلاژ
به منظور افزای ش ارزش غذایی و افزایش خوشخوراکی و تنظیم رطوبت سیلاژ، مواد افزودنی به آن اضافه می شود از جمله: تفاله خشک چغندر قند، کاه، ملاس و اوره.
افزودنی بیولوژیک:
ایکوسایل یک فرآورده بیولوژیکی است که در شرایط مختلفی از اسیدیته (pH) و دما و قند به سرعت برای تخمیر در سیلو رشد می کند و با تولید اسید لاکتیک فراوان باعث تخمیر سریع و دلخواه سیلو، جلوگیری از فعالیت باکتری های زیان آور، حفظ ماده خشک، کاهش پسآب و خوشخوراک شدن و افزایش درجه هضم سیلو می گردد. با استفاده از این افزودنی سیلو در مدت یک هفته آماده می شود.
۹) ارزش غذایی سیلو
ذرت سیلو شده دارای ارزش غذایی مناسبی است اگر ذرت به تنهایی سیلاژ شده باشد دارای ۷۰- ۶۰ گرم پروتئین در یک واحد علوفه می باشد اما با اوره نیم درصد علوفه بدست آمده حاوی ۱۴۰- ۱۳۰ گرم پروتئین قابل هضم در یک واحد علوفه ای می باشد.
۱۰) زمان برداشت و مصرف علوفه سیول شده در تغذیه دام
در شرایط مناسب بسته به نوع مواد افزودنی پس از ۱ تا ۳ هفته سیلو آماده می شود که در این زمان سیلو به رنگ سبز زیتونی و خوشبو با بوی سرکه و بسیار خوشخوراک می باشد. علوفه سیلاژ بایستی بتدریج در جیره وارد شود.
و نسبت سیلاژ به علوفه خشک بایستی ۷- ۵ کیلوگرم به ۱ کیلوگرم علوفه خشک باشد.
گاوهای شیری باید سیلاژ را بعد از شیر دادن مصرف کنند و ۲ الی ۳ ماه قبل از زایمان مصرف سیلاژ از جیره شان قطع گردد.
مصرف روزانه:
۱- گاوهای شیری ۳۰- ۲۰ کیلوگرم یا ۴۵- ۴۰ درصد ماده خشک جیره
۲- گاوهای پرواری بزرگ ۴۰- ۳۰ کیلوگرم و گوساله های جوان با توجه به سن و وزن ۲۰- ۱۰ کیلوگرم.
۳- گوسفند پرواری ۵- ۴ کیلوگرم.
منبع: مزرعه نو
